Zatwierdzenie układu - i co dalej? - Lewandowski Kancelaria

Na zawarciu układu się nie kończy

Postępowanie restrukturyzacyjne jest złożonym i wieloetapowym procesem, którego celem zawsze będzie uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami. Wbrew obiegowej opinii, samo zawarcie układu czy to w toku restrukturyzacji sądowej, czy w wyniku samodzielnego zbierania głosów w postępowaniu o zatwierdzenie układu, nie jest więc celem samym w sobie, a jedynie środkiem służącym osiągnięciu celu zasadniczego, jakim jest restrukturyzacja zadłużenia i przywrócenie zagrożonemu niewypłacalnością podmiotowi zdolności płatniczej. Cel ten zostanie natomiast osiągnięty, gdy układ zostanie w całości wykonany.

W dużym uproszczeniu kolejność działań w postępowaniu restrukturyzacyjnym wygląda następująco:

1. dłużnik składa w sądzie restrukturyzacyjnym wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub zawiera z doradcą restrukturyzacyjnym umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania o zatwierdzenie układu i dokonuje obwieszczenia o dniu układowym;
2. po otwarciu postępowania dłużnik przedstawia wierzycielom propozycje spłaty zadłużenia w ramach układu ? propozycje układowe;
3. następuje przyjęcie układu w głosowaniu wierzycieli;
4. układ zostaje zatwierdzony;
5. postępowanie restrukturyzacyjne wchodzi w fazę wykonywania układu;
6. po wykonaniu układu sąd wydaje postanowienie o wykonaniu układu.

Kontrola wykonania układu i zarząd przedsiębiorstwem

Tak jak na etapie właściwego postępowania restrukturyzacyjnego do czasu zatwierdzenia układu, dłużnik jest wspierany przez pozasądowy organ postępowania – nadzorcę sądowego, nadzorcę układu bądź zarządcę, a wszystko to odbywa się pod nadzorem sędziego komisarza (w przypadku restrukturyzacji sądowej), tak na etapie wykonywania układu dłużnik również nie jest pozostawiony samemu sobie. Z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ nadzorca albo zarządca obejmują funkcję nadzorcy wykonania układu.

Funkcja tego organu sprowadza się w istocie do kontroli wykonywania układu i realizacji założeń planu restrukturyzacyjnego – nadzorca wykonania układu ma bowiem obowiązek raz na trzy miesiące złożyć w sądzie restrukturyzacyjnym sprawozdanie dotyczące wykonywania planu restrukturyzacyjnego oraz wykonywania układu.

Peł­nie­nie funk­cji nad­zor­cy wy­ko­na­nia ukła­du nie ma wpły­wu na za­rząd ma­jąt­kiem spra­wo­wa­ny przez dłuż­ni­ka, tak w za­kre­sie czyn­no­ści zwy­kłe­go za­rządu jak i czynności prze­kra­cza­ją­cych zwy­kły za­rząd. Z chwilą zakończenia sądowego etapu restrukturyzacji pełne uprawnienia zarządcze powracają do dłużnika. Na dłużniku nadal ciążą jednak obowiązki informacyjne wobec nad­zor­cy wy­ko­na­nia ukła­du w zakresie terminowego przekazywania nie­zbęd­nych i zgod­nych z praw­dą in­for­ma­cji oraz udo­stęp­niania do­ku­men­ta­cji do­ty­czą­cej je­go ma­jąt­ku i zo­bo­wią­zań.

(Nie)ograniczona ochrona?

Dopóki układ jest wykonywany dłużnik nie ma się czego obawiać i korzysta ze wszystkich jego dobrodziejstw, w tym ochrony przeciwegzekucyjnej.

Prawomocne zatwierdzenie układu wywołuje bowiem ważny dla dłużnika skutek polegający na umorzeniu z mocy prawa postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych prowadzonych przeciwko niemu w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem oraz utratę wykonalności tytułów egzekucyjnych i wykonawczych obejmujących wierzytelności układowe.

Co jednak w sytuacji, gdy dłużnik nie wywiązuje się z obietnic złożonych wierzycielom? Czy skutki zawartego układu trwają nadal mimo jego niewykonywania?

Instrumentem, który chroni wierzycieli przed nadużyciem ochrony, jaką daje dłużnikowi układ, jest w przypadku jego niewykonywania, instytucja uchylenia układu.

Niewykonywanie zobowiązań wynikających z układu nie uchyla jednak automatycznie skutków tego układu, lecz jedynie stwarza wierzycielom (i ewentualnie innym uprawnionym osobom), możność żądania, aby sąd uchylił nierealizowany układ. Legitymacja do złożenia wniosku o uchylenie układu służy każdemu z wierzycieli, samemu dłużnikowi, nadzorcy wykonania układu oraz osobie, która z mocy układu uprawniona jest do wykonywania lub nadzorowania wykonania układu (np. zarządca przymusowy, zarządca lub pełnomocnik do wykonania układu).

Za niewykonywanie układu uważa się zarówno sytuację, gdy dłużnik nie płaci należności określonych układem wcale, jak i wtedy, gdy płaci je tylko częściowo lub z przekroczeniem terminów określonych w układzie, a więc niezgodnie ze złożonymi wierzycielom propozycjami. Niemniej w doktrynie i orzecznictwie sądowym postuluje się liberalną wykładnię tego pojęcia, pozwalającą na utrzymanie układu w sytuacji drobnych i krótkotrwałych naruszeń postanowień układu.

W przypadku uchylenia układu, dotychczasowi wierzyciele mogą dochodzić swych roszczeń w pierwotnej wysokości. Wypłacone na podstawie układu sumy zalicza się na poczet dochodzonych wierzytelności.

Wraz z uchyleniem układu wyciąg ze spisu wierzytelności nie traci mocy tytułu egzekucyjnego. Dezaktualizuje się jednak ograniczenie jego zakresu do kwot wynikających z treści układu ? po uchyleniu układu uprawnia on do egzekucji w pełnym zakresie wynikającym ze spisu wierzytelności bez ewentualnych umorzeń zaakceptowanych przez wierzycieli w ramach propozycji układowych.

 

Aleksandra Posuniak – Adwokat